pablo neruda

pseudoniem voor Neftali Ricardo Reyes Basoalto
Chileense dichter-schrijver van liefdesgedichten, natuurverzen, oden en treurzangen

ik schrijf voor het volk,
hoewel het met zijn landelijke ogen
mijn poëzie niet kan lezen...
misschien zeggen ze ooit: 'hij was een kameraad'
dat zegt genoeg, dat is de kroon die ik verlang

hoe de vlaggen ontstaan

zo zijn vandaag onze vlaggen
het volk borduurde ze met tederheid
naaide de lappen aan elkaar met zijn lijden

plantte de ster met zijn brandende hand

en sneed, uit hemd of firmament
blauw voor de ster van het vaderland

het rood, druppel na druppel, werd geboren

Canto general, canto V - 'het verraden zand'

het was de herfst van de druiven

het was de herfst van de druiven
de wijnstokken trilden talrijk
de witte en gesluierde trossen
legden rijp op hun zachte vingers
en de zwarte druiven vulden
hun kleine volronde uiers
met een geheime bolronde stroom

de heer des huizes een ambachtsman
met schrale trekken, las me
uit het bleke aardse boek
van de schemerdagen

zijn goedheid kende de vrucht
de stam en het werk
van het snoeien dat aan de boom
zijn naakte bekervorm geeft

hij praatte tegen de paarden alsof
het reuzegrote kinderen waren
achter hem aan liepen de vijf poezen
en de honden van dat huis enkele met hoge rug en traag
andere met zotte capriolen
onder de winterkille perzikbomen

hij kende elke tak
elk litteken van de bomen
en zijn oude stem onderrichtte mij
terwijl hij de paarden streelde

Canto general, canto X - 'De vluchteling'

poëzie

en het was op die leeftijd... de poëzie was
naar me op zoek, ik weet niet, weet niet vanwaar
ze opdook, uit winter of rivier
ik weet niet hoe of wanneer
nee, geen stemmen, stemmen waren het niet,
geen woorden, geen stilte,
maar uit een straat werd ik geroepen,
uit de takken van de nacht,
plotseling, te midden van de anderen,
te midden van felle vuren
of alleen op de terugweg
daar stond zij zonder gezicht
en raakte me aan

register van Isla Negra

canto general - 1949

een merkwaardig stukje geschiedenis

Beroepshalve was Pablo Neruda diplomaat. In die functie vertegenwoordigde hij zijn vaderland Chili achtereenvolgens in diverse continenten.

In 1945 betreedt hij actief het politieke toneel. Als lid van de communistische partij wordt hij onder president Videla tot senator verkozen. Amper 2 jaar later wordt de communistische partij in Chili verboden. Omdat Neruda scherpe kritiek blijft uiten op de te rechtse koers van Videla, valt hij in ongenade. Om aan vervolging en gevangenisneming te ontsnappen moet hij onderduiken.

Tijdens zijn ballingschap werkt hij ijverig verder aan zijn magnum opus, waaraan hij reeds in 1940 is begonnen en wat later de 'Canto General' zal worden, een opruiend schrift tegen Amerika, een heldendicht van het verzet. In 1950 zal het werk clandestien in Mexico worden gepubliceerd.

In 1970, bij het aantreden van president Allende, wordt Neruda politiek gerehabiliteerd en tot ambassadeur benoemd in Parijs. Een jaar later brengt de Griekse componist Mikis Theodorakis, op de vlucht voor de dictatuur in zijn vaderland, een bezoek aan Chili. Toevallig hoort hij tijdens een concert enkele muzikale vertolkingen van Neruda's gedichten. Hij stelt voor om de Canto General op muziek te zetten.

In 1973, een week na de allereerste uitvoering van het oratorium in Buenos Aires, is een optreden gepland in Santiago de Chile. Doch ter elfder ure wordt de uitvoering afgelast als gevolg van de militaire coup, gepleegd door generaal Pinochet. Bij die machtsgreep komt president Allende om het leven. Twaalf dagen later, op 23 september 1973, zal ook Pablo Neruda het leven laten. Zijn huis en al zijn bezittingen worden verbrand.

Mikis Theodorakis zou daarna gedurende 8 jaar verder werken aan de compositie van het integrale oratorium. De eerste uitvoering daarvan vindt plaats in München (1981) met Maria Farandouri (mezzosopraan) en Petros Pandis (bariton) als solisten.

voy a vivir

'ik zal leven'