françoise hardy

icoon van het Franse chanson

17/01/1944 - 11/06/2024

'Et demain tout ira bien, tout sera loin. Là au final quand je prendrai le large '

tous les garçons et les filles

tous les garçons et les filles de mon âge
se promènent dans la rue deux par deux
tous les garçons et les filles de mon âge
savent bien ce que c'est d'être heureux

et les yeux dans les yeux
et la main dans la main
ils s'en vont amoureux
sans peur du lendemain
oui mais moi,
je vais seule par les rues,
l'âme en peine
oui mais moi,
je vais seule,
car personne ne m'aime
~ ~ ~ ~ ~

Ze zingt over de onzekerheid van een tiener die al haar vrienden en vriendinnen verliefd ziet worden: 'oui, mais moi, je vais seule, car personne ne m'aime'.
Françoise Hardy is amper 18 wanneer ze in 1962 met tous les garçons et les filles een wereldhit scoort: er worden 2 miljoen exemplaren van verkocht en de song zal vertaald worden in het Engels, Italiaans en Duits.

In één klap zal een hele generatie tieners verliefd worden op het frêle meisje met het lange haar en de heldere, lichtjes hese stem. Ze wordt een icoon van de sixties, een muziek- én stijlicoon met haar pony, minirokjes, jeans en lederen jasjes.

Hoewel het allemaal begon met een gitaar waarop ze aanvankelijk slechts 3 akkoorden speelde nam haar carrière een snelle vlucht. Hardy zou in totaal een 30-tal albums uitbrengen met nummers die ze meestal zelf van tekst en melodie voorzag.

De toon van haar oeuvre was opvallend gevoelig en melancholisch en de inhoud doorgaans introspectief, geput uit haar persoonlijke ervaringen.

In tegenstelling tot de emoties die ze via haar muziek vertolkte was Hardy naar buiten erg gereserveerd om niet te zeggen timide, wat nog bijdroeg tot haar enigmatische verschijning, Meer zelfs, ze haatte het podium.

Van haar platenfirma kreeg ze het gedaan om niet meer live te moeten optreden. Vanaf eind jaren '60 zou ze zich helemaal concentreren op haar studiowerk.

soleil

>

et c'était lui, le soleil
qui faisait nos réveils
chaque matin
et la mer était belle
et nous courrions vers elle
main dans la main
et puis nous marchions sur la plage
tu cherchais des coquillages
comme un enfant
les mettant à ton oreille
pour entendre je me rappelle
l'océan dedans

soleil, je t'aime
et pour toujours tu es fidèle
mais l'amour
n'est pas souvent comme toi
pourquoi ?
~ ~ ~

In 1967 komt Jacques Dutronc in haar leven. Aanvankelijk worden ze door vriend en vijand beschouwd als het koningskoppel van het Franse chanson. Het zou echter een turbulente relatie worden, gekenmerkt door aanhoudende pijnlijke liefdesperikelen.

En zie, nauwelijks 3 jaar later bezingt ze in Le soleil - metafoor voor een eeuwigdurende liefde - haar twijfels over de houdbaarheidsdatum van die liefde: 'soleil, je t'aime et pour toujours tu es fidèle, mais l'amour n'est pas souvent comme toi, pourquoi ?

Hardy en Dutronc zullen in '73 een zoon krijgen, maar ze zullen slechts korte tijd onder eenzelfde dak blijven wonen: hij trekt naar Corsica waar ze samen een huis hebben, terwijl Hardy in Parijs blijft. Toch zal ze hem later de man van haar leven noemen, meer zelfs, niettegenstaande ze al een tijd op aparte plaatsen wonen, trouwen ze in 1981 én zullen ze gedurende haar hele leven getrouwd blijven.

In haar repertoire zal Hardy vaak verwijzen naar haar privéleven. Hierover zegt ze : 'Ik heb een sentimenteel, zelfs pijnlijk leven gehad en in mijn songs kon ik dat sublimeren. Wist ik veel dat hij (haar levenspartner) nooit naar mijn liedjes luisterde, en dat het dus tot niets diende... tenzij dan voor mij bij het schrijven van mijn songs. Wel, hij is zoals hij is, dat heb ik moeten aanvaarden.'

Sprekende illustratie van de frustraties die ze ervaart wanneer haar liefde en attenties maar al te vaak op een koude steen vallen, zijn de lyrics in La question, waar ze opmerkt: 'tu es ma question sans réponse mon cri muet et mon silence...'

Voor haar relatie met Dutronc in woelig vaarwater zal komen, scoort Hardy korte tijd na haar debuut met la maison où j'ai grandi een tweede hit:

Niet over haar liefdesverdriet zingt ze hier, maar over het heimwee dat haar overvalt, wanneer ze terugdenkt aan haar ouderlijk huis, haar vrienden van toen, die haar nochtans benijdden omdat plots de wereld aan haar voeten lag.
Wanneer ze op een dag even terugkeert is alles, haar ouderlijk huis en tuin, onherkenbaar veranderd, maar ook haar vrienden zijn er niet meer...

Het is een en al melancholie, mijmeren over een onschuldige en paradijselijke kindertijd die nooit meer terugkeert: 'je ne sais pas où est ma maison, la maison où j'ai grandi, où est ma maison'

la maison où j'ai grandi

>

quand je me tourne vers mes souvenirs
je revois la maison où j'ai grandi
il me revient des tas de choses
je vois des roses dans un jardin
là où vivaient des arbres, maintenant
la ville est là
et la maison, les fleurs que j'aimais tant
n'existent plus...

ils savaient rire, tous mes amis
ils savaient si bien partager mes jeux
mais tout doit finir pourtant dans la vie
et j'ai dû partir, les larmes aux yeux
mes amis me demandaient pourquoi pleurer
découvrir le monde vaut mieux que rester
tu trouveras toutes les choses qu'ici
on ne voit pas
toute une ville qui s'endort la nuit
dans la lumière
quand j'ai quitté ce coin de mon enfance
je savais déjà que j'y laissais mon coeur
tous mes amis enviaient ma chance
mais moi je pense encor' à leur bonheur
à l'insouciance qui les faisait rire
et il me semble que je m'entends leur dire
'je reviendrai un jour, un beau matin
parmi vos rires
oui, je prendrai un jour le premier train
du souvenir

le temps a passé et me revoilà
cherchant en vain la maison que j'aimais
où sont les pierres et où sont les roses
toutes ces choses auxquelles je tenais
d'elles et de mes amis plus une trace
d'autres gens, d'autres maisons ont volé leur place
là où vivaient des arbres, maintenant la ville est là
et la maison, les fleurs que j'aimais tant n'existent plus

je ne sais pas où est ma maison
la maison où j'ai grandi
où est ma maison

Wie nu zou denken dat Hardy een heerlijke kindertijd beleefde, heeft het volgens degenen die haar goed kenden aan het verkeerde eind. Nee, ze zou géén gelukkige jeugd hebben doorgemaakt, maar toen al was muziek voor haar een vlucht uit de realiteit met een alleenstaande, teruggetrokken moeder en een enggeestige grootmoeder (sic). Dit zou kunnen verklaren waarom zo vaak die melancholie doorklonk in haar repertoire, waarom ook ze vrij ontoegankelijk overkwam in haar contacten...

En dan is er natuurlijk haar relatie met een partner die op zijn manier koel en afstandelijk overkomt. Als acteur speelde hij in menige film (la piscine, le cercle rouge, un flic, le clan des Siciliens...) eigenlijk gewoon zichzelf. Dat Hardy het daar bijzonder moeilijk mee had, blijkt duidelijk uit La question, waarin ze zingt: 'tu es ma question sans réponse mon cri muet et mon silence...'

la question

>

je ne sais pas qui tu peux être
je ne sais pas qui tu espères
je cherche toujours à te connaître
et ton silence trouble mon silence

je ne sais pas d'où vient le mensonge
est-ce de ta voix qui se tait ?
les mondes où malgré moi je plonge
sont comme un tunnel qui m'effraie

de ta distance à la mienne
on se perd bien trop souvent

et chercher à te comprendre
c'est courir après le vent

je ne sais pas pourquoi je reste
dans une mer où je me noie
je ne sais pas pourquoi je reste
dans un air qui m'étouffera
tu es le sang de ma blessure
tu es le feu de ma brûlure
tu es ma question sans réponse
mon cri muet et mon silence...

Naar verluidt kickten nogal wat jonge rocksterren in die tijd (de late jaren '60) op het Franse idool: er was bijvoorbeeld Serge Gainsbourg, een gemeenschappelijke vriend van Hardy en Dutronc, maar eveneens Mick Jagger, David Bowie en niet in het minst Bob Dylan. Het verhaal wil dat hij haar brieven schreef die hij nooit verstuurde, maar waarvan er toch enkele in haar handen kwamen. Toen hij haar eindelijk eens ontmoette, draaide hij voor haar zijn song I want you, maar ze begreep de boodschap niet. 'Als hij het nu gewoon voor me had gezongen, had ik het misschien wel gevoeld', zou ze later zeggen.

Alsof het allemaal nog niet genoeg is geweest, krijgt Hardy op latere leeftijd de diagnose van kanker, een ziekte die haar het zingen en later ook nog het spreken zal onmogelijk maken. In weerwil van haar vurige wens snel en pijnloos te kunnen sterven, laat ze zich tijdens haar behandeling ontvallen: 'Radiotherapie heeft misschien mijn leven gered, maar ze heeft er een absolute nachtmerrie van gemaakt.'

Haar overlijden werd op de sociale media bekendgemaakt door haar zoon Thomas: 'Maman est partie...'

de grootste vreugde in het leven is iets te creëren
dat resoneert met anderen

de beste songs komen voort uit authentieke emotie
en persoonlijke ervaring

echt kunstenaarschap ontstaat door zichzelf te zijn, niet door te willen pleasen

creativiteit is een tocht en de bestemming is de magie
die we onderweg creëren

fotoalbum